คำแนะนำจากประสบการณ์
การเช่ารถขับ จะใช้พวก local car rent หรือ international agent เช่น rentalcar.com, hertz Avis etc ก็ได้แล้วแต่ชอบ.การใช้ inter car rent จะสบายใจกว่าในเรื่องสภาพรถ แต่ข้อเสียคือต้องคืนในที่เดิม เช่นที่ใช้ในครั้งนี้คือเช่าจากairport คืนที่airport ถ้าแผนการเดินทางเหมาะกันการใช้ inter ก็สบายใจกว่าใน trip นี้เราเช่าจากสนามบิน Tbilisi จึงวางแผนจะไปพักที่แรกที่นอกTbilisi เพราะทราบมาว่าหาที่จอดรถยาก วางแผนจะขับรถเข้ามาเที่ยวในเมืองหลังจากเริ่มคุ้นกับการขับรถแล้วก่อนจะบินกลับแต่ที่จอดรถของโรงแรมในTbilisi ที่มีให้ ก็ไม่สามารถขับเข้าออกได้ง่ายๆ กลับมาอาจไม่มีที่จอดรถ และเราพบว่าในตัวเมืองมี office ของบริษัทรถเช่าดังๆเช่น Hertz ,Avis อยู่ในย่าน old town ที่เราเดินเล่นผ่านอยู่แล้ว จึงแนะนำว่าเริ่มแรกควรเข้ามาพักที่ Tbilisi และใช้ public หรือ taxi จะดีกว่า แล้วเริ่มเช่ารถเริ่มจากในเมือง คืนรถในเมืองหรือ airport แล้วแต่สะดวก
ถนนใน Georgia ไม่ดีนัก แม้เป็นhighway ยกเว้นช่วง Tbilisi- Mtskheta- Gori ส่วนmilitary highway ที่ต้องขับวันที่สองจากMtskhetaขึ้นเหนือ ไป Stepansminda ในKazbegi area (ทั้งสองชื่อนี้มักเรียกแทนกันเมืองที่นักท่องเที่ยวไปพัก ชื่อว่าstepansmindaอยู่ในkazbegi area) แม้ถนนจะกว้างเรียบ รถสวนกันได้สบาย แต่จะมีรถบรรทุกจอดยาวกินไป 1 เลน เกือบตลอดทาง เป็นช่วงๆจนถึงGudauri ที่เป็นเขามีsnow มากอีก ทำให้การขับรถลำบากต้องใช้ความระมัดระวังสูง บางครั้งมีรถสวนกินเลนเข้ามา ส่วนถนนขึ้นเหนือทาง ต.ต. ช่วง Kutaisi ผ่านMastvilleไป Mestia ก็เป็นหลุมบ่อมาก มีหินจากภูเขาข้างทางตกลงมาที่ถนน ต้องคอยหลบทั้งหลุมและหินทำให้ยางรั่วหรือแตกได้ง่าย
รถเช่าถ้าเป็น 4 wheel จะดีมาก แต่การขับขึ้น Gergeti trinity church in Kazbegi สามารถทำได้ไม่ยากเพราะปัจจุบันเป็นถนนลาดยางถ้ามาช่วงsummer แต่ช่วงที่ไปสงกรานต์คิดว่าเป็นearly spring ของ Georgia แต่ทั้งKazbegi and Mestia ยังเป็น winter มีหิมะตกหนักในวันที่มาถึง ขับรถขึ้นยากแม้เป็น All time 4-wheel จึงต้องจ้างรถพร้อมคนขับขึ้นไป
การเที่ยวตาม trip นี้ ควรมีเวลาเพิ่มอีก อย่างน้อย 2 วัน โดยเพิ่มช่วงการเดินทางกลับจาก Kazbegi มาทางต.ต. เพื่อจะได้แวะพักแถว Gori หรือเลยมาเล็กน้อย ไม่ควรไปถึง Kutaisi ในวันเดียวเลย เพราะ จะรีบเกิน ไม่ได้เก็บที่เที่ยวระหว่างทางเช่น Stalin museum ใน gori และจะสามารถเที่ยวหมู่บ้าน Ushguli ใน Mestia ได้ในวันถัดมาด้วย แต่ถ้าอยากไป Batumi ที่เป็นเมืองติดblack sea ด้วย จะต้องเพิ่มอีก 1 วัน หรือวางแผนเที่ยวTbilisi ให้จบแล้วขับรถเที่ยวมาเรื่อยมาจบที่ Batumi แล้วบินกลับจาก Batumi เลยก็จะประหยัดเวลา แต่คงต้องเช่ารถ Local car rent เพราะ มักไม่มีค่า charge ถ้าไม่คืนรถที่เดิม
การจองโรงแรมใช้ booking.com เพราะจ่ายเมื่อเข้าพักเป็นเงินGel ที่ควรเตรียมไว้ พบว่าrate ที่ airport ไม่แพงมากยังถูกกว่าไปแลกตามแหล่งท่องเที่ยวเช่น Kazbegi อัตรา airport ใกล้เคียง rate bank ในเมือง การจ่ายเมื่อเข้าพักของ booking.comทำให้เราไม่ต้อง book ร.ร ไว้ทั้งหมด จองไว้ช่วงแรกและวันสุดท้าย วันกลางๆ อาจเหลือไว้จองเมื่อมาถึง ทำให้เราสามารถปรับการเที่ยวให้ยืดหยุ่นได้
Map นี้แสดงทิศทางที่ขับรถเที่ยวทั้งหมด เวลาที่ใช้ขับไม่ตรงกันเพราะ ขับไปแวะเที่ยวไปแต่ละจุด ต้องดูระยะทางของแต่ละจุดแยกกัน
11 Apr Day 1 16:40 Arriving Tbilisi Airport
สิ่งแรกที่ทำคือซื้อ sim card ของ Magticom และรับรถเช่าToyota Highlander 4x4 จองไว้กับDiscover carได้รถของ sureprice สภาพยางไม่สมบูรณ์มากไม่แนะนำให้ใช้บริการทั้ง Surprice และ Discover car ควรใช้Brand ที่น่าเชื่อถือเช่น Rentalcar.com จะดีกว่า
หลังรับรถ ขับไปพักที่เมือง Mtskheta ที่เป็นเมืองหลวงเก่า อยู่ทางเหนือของ Tblisi เพื่อหลีกเลี่ยงการขับรถในเมืองใหญ่ ในวันแรกที่ยังไม่คุ้นกับรถแต่อยู่บนเส้นทางที่จะเดินทางวันรุ่งขึ้นเพื่อไปยัง Kazbegi (stepantsminda) แวะเที่ยว Jvari Monastery จุดชมวิว แม่น้ำสองสายบรรจบกัน ส่วนโบสถ์ปิดไม่ได้เข้าชมภายใน. แต่บริเวณนี้ถือเป็นเป็นจุดชมวิวแม่น้ำมากกว่า จากนั้นเข้าที่พักHotel prime ในย่านold town Mtskheta ดีตรงที่ใกล้กับ Svetitskhovell cathedral แต่พบว่ามีโรงแรมอีกหลายแห่งในย่านนี้ที่ดูดีกว่า
12 Apr Day 2 Mtskheta - Ananuri - Gudari-Kazbegi (Stepantsminda)
เช้าวันรันรุ่งขึ้นทานอาหารที่ ร.ร.แล้ว เดินไปชม Svetitskhovell cathedral (โบสถ์เก่าแก่ที่สุดในGeorgia) ที่อยู่ใกล้โงแรมที่พักประมาณ 100 เมตรถึงเวลา8:00 น มีบาทหลวงเพิ่งมาเปิดประตูโบสถ์ให้เช้าชมพอดี ยังไม่มีนักท่องเที่ยวอื่นเข้ามา ภาพเขียนและปฏิมากรรมภายในโบสถ์ดูเก่าแก่และสวยงามมาก ถ้าพลาดไปจะเสียดายมาก
9:00 น check out จากโรงแรมขึ้นเหนือ ผ่าน Ananuri Fortress and church เพื่อชมวิว แล้ว ขับต่อไป Gudauri view point เพื่อชมRussian Georgian Friendship monument พบว่ายังมี snow ปกคลุมทางเดินเข้า ต้องลุยหิมะไป ทำให้ดูสวยงามกว่าที่คิด
ขับต่อไป ถึง Kazbegi ประมาณ13 น. จึงแวะทานอาหารกลางวันที่ Kazbegi good food ร้านอาหารlocal เล็กๆ แต่อร่อย แล้วจะไปเข้าที่พักจองที่พักกับbooking.comไว้ที่ Kazbegi Tagmani cottage แต่ทางโรงแรมเกิดปัญหาเรื่องระบบน้ำกระทันหัน. เขาแนะนำที่พักใหม่บริเวณใกล้เคียงที่เห็นวิวภูเขา ได้สวยงามไม่แพ้กัน เข้าไปติดต่อเองได้ที่ Alpinehaus Kazbegi ราคาการจองตรงจะถูกกว่าจองผ่าน Booking.com เล็กน้อย โรงแรมใหม่เปิดได้ไม่ถึงปี สะอาด วิวสวย เพราะอยู่ในบริเวณเดียวกัน น่าพักมาก ช่วงบ่ายฝนตก จึงพักในโรงแรม
จนถึงประมาณ 16:00 น ฝนหยุด แดดออก จึงขับรถขึ้นไปชม Gregotti Trinity church ขับรถไปได้ครึ่งทางเจอหิมะปกคลุมตลอดทาง รถที่ใช้แม้เป็น full time 4x4 แต่เกาะถนนไม่ดีนักเพราะยางค่อนข้างเก่า จึงต้องจอดรถไว้กลางทางยอมเช่ารถพร้อมคนขับที่ขับนำมาแล้วบอกเราตลอดทางว่ายางรถแบบนี้ไม่ควรขับขึ้นไปเพื่อชักชวนเรา สุดท้ายต้องยอม เพราะหิมะตกหนักถนนลื่น นั่งรถขึ้นไปถึงโบสถ์ แล้วเดินขึ้นต่อขึ้นไปชมวิวมุมสูง ลมแรงอากาศหนาวมาก แต่ก็สวยงามคุ้มค่า กับความลำบากในการนั่งรถลุยหิมะปีนเขาขึ้นมาชม
ถ้าเป็นช่วง summer ไม่มีหิมะจะสามารถขับรถขึ้นไปเองได้ เพราะถนนทางขึ้นเป็นทางราดยางแล้วเป็นส่วนใหญ่
13APR Day 3 Kazbegi -Gori-kUTAISI
ออกจาก Kazbegi ประมาณ 10 น ใช้เส้นทางmilitary highway เส้นเดิมขับลงมาทางใต้ เกือบถึง Mtskhetaเมืองแรกแล้วขับไปด้านขวามุ่งไปทางตต.ใช้เส้นทางTbilisi-Batumi highway ที่จะไปBatumi.ทางไป ช่วงแรกเป็น Highway 4 เลนขับสบาย. จนถึง Gori เที่ยว Uplistsikhe ถ้ำโบราณอายุกว่าพันปี
หลังจากนั้นใช้เส้นทางผ่านชุมชนเพื่อไป Kutaisi พักที่ Apartment on Rustaveli avenue ใน Kutaisi ห้องพักกว้างขวาง 3 ห้องนอนดูหรู แต่ภายนอกอาคารจะดูเก่าหน่อยมีแต่ที่จอดรถสะดวกหลังอาคาร ถึง ร.ร. ประมาณ 20:00 น.
14 APR day 4 Kutaisi – mestia
ทานอาหารเช้าทำเองในอพาร์ตเมนท์ แล้วออกเดินทางไป Mestia เวลาประมาณ 9:30 น.เส้นทางช่วงแรกดี แม้เป็นถนนสองเลนวิ่งสวนกันได้ แต่พอเริ่มช่วงขึ้นเขา ถนนจะแย่มาก เป็นหลุมบ่อ ตลอดทาง และหลายช่วงมีหินก้อนขนาดต่างๆกันตกลงมาที่ถนน ต้องคอยหักหลบ. จนเกิดปัญหายางรั่วแบน เมื่อขับยังไม่ถึงครึ่งทาง. โชคดีเดินตรวจยางเห็นขณะจอดรถทานอาหารกลางวัน. ให้คนงานก่อสร้างของร้านช่วยเปลี่ยนยางให้ แล้วเดินทางต่อถึงMestia ประมาณ16 น. เข้าที่พักที่จองไว้เพื่อจะมาพักผ่อนอย่างเดียวเนื่องจาก ที่พักเป็น cottage ที่สวยงามและวิวสวยมาก ช่วงมาถึงหิมะกำลังเริ่มตก ทำอาหารทานเอง เพราะไม่อยากออกจากที่พัก
15 Apr Day 5 Mastia- Mastvilli
ทานอาหารเช้าในที่พักและเตรียมออกไปเที่ยวเมือง ไม่ได้วางแผนจะไปเมือง Ushgulli ที่คนไปเที่ยวกัน เพราะว่าเป็นหมู่บ้านโบราณที่สูงที่สุดในยุโรปที่มีคนอยู่ต่อเนื่องกันมาตลอด
แต่เห็นเส้นทางและสภาพถนนที่ผ่านมาแล้วคิดว่าไม่ปลอดภัยและไม่คุ้มกับการต้องจ้างรถขับเสี่ยงภัยไป และดูจากvideo. ของคนที่เคยไปแล้วคิดว่าไม่แตกต่างจากแถว Kazbegi ที่อยู่ติด เทือกเขา Caucasus. เช่นกัน หลังเดินเที่ยวแล้วเตรียมเดินทางกลับ Kutaisi แต่ออกมาได้นิดเดียว รถมีปัญหา ช่วงล่างมีเสียงดัง ต้องกลับมาซ่อม.ที่Mestia อีก แต่ทำไม่นานแค่ยึด เหล็กรองใต้ท้องรถ ขิ้นเล็กๆ ช่วงล่างหลักยังดี ค่าแรงแค่ 30 Gel โขคดีที่ทำประกันทั้งหมดรวมถึงค่ายาง แต่การที่เสียเวลาจากเรื่องรถทำให้ต้องกลับมาทานอาหารกลางวันที่ MESTIA ก่อน จึงจะเดินทางกลับ เพราะ ระหว่างทางมีร้านอาหารไม่มาก และต้องเปลี่ยนแผนเรื่องที่พัก เพราะถ้าขับกลับไปพัก Kutaisi ต้องใช้เวลา 5 ชม จึงหาที่พัก แถวMartvilli ที่ถึงก่อน 1 ชม.เพราะมีแผนจะกลับมาเที่ยว Martvilli canyon ที่ถึงก่อนในวันรุ่งขึ้นอยู่แล้วจะได้ไม่ต้องขับขึ้นมาจากKutaisi อีก (Martville -Kutaisi ใช้เวลา ขับรถประมาณ1+ ชม.)ถึงที่พักประมาณ 2 ทุ่ม เป็นที่พักแบบฟาร์มสเตย์
16 Apr : day 6
ได้ที่เที่ยว unseen เพิ่มขึ้นมาจากเจ้าของโรงแรม แนะนำ ไปnatural sulfur bath เป็นน้ำตกเล็กๆที่อยู่ไม่ไกล ในช่วงเช้า ชื่อ Nokalakevi natural hot spring (Nokalakevi เป็นชื่อชุมชนใน Martvilli) เส้นทางขึ้นเขาเล็กน้อยไม่ลำบาก แต่เมื่อถึงตำแหน่งในgoogle map จะต้องขับเลยไปเล็กน้อยแล้วเลี้ยวขวาหักศอกลงเขาย้อนไปในตำแหน่งที่แสดงในmap ทางราดยางดีเหมือนที่ขับมา จุดที่เห็นทางแยกลงไปมีจุดแยกไปข้างทางด้านซ้าย ให้พักรถและเช็คทิศทางก่อนขับลงไปทางด้านขวา. พบว่า มีนักท่องเที่ยวไปกางเต็นท์ และรถบ้าน นอน อยู่ไม่กี่คน เป็นน้ำพุร้อนที่ขึ้นจากใต้ดินแล้วไหลลงมาเป็นน้ำตก สู่แม่น้ำข้างล่าง. ผสมกันทำให้น้ำบริเวณนั้นอุ่นพอแช่น้ำและตัวได้. น้ำตกไม่ใหญ่แต่ก็สวยและแปลกตาดีเพราะมีคราบหินปูนเกาะทำให้เห็นเป็นสีขาวดูสวยงาม ถ้าใครจะมาเที่ยวMartvilli แนะนำให้มาที่นี่เพราะเป็นsulfur bath ธรรมชาติ
เสร็จจากแช่น้ำตก ไปต่อตามplan. เดิมคือเที่ยวMartvilli canyon เป็นอุทยานธรรมชาติ เดินดูแม่น้ำและน้ำตกที่อยู่ต่ำลงไปนับเป็น 100-200 เมตร
สิ่งที่เรียนรู้จากที่นี่คือ
ให้ซื้อบัตรเข้าเฉพาะเดินชมอุทยานก็เพียงพอ ไม่ควรนั่งเรือชมเพราะเป็นการชมแม่น้ำในพื้นราบไม่คุ้มค่าเรือคนละ 15 Gel ที่สำคัญต้องออกแรงช่วยพายเรือด้วยเพราะน้ำ เชี่ยวเหนื่อยเปล่า ถือว่าไม่คุ้มค่า วิวจากบนเรือก็ไม่มีอะไรน่าสนใจไม่สวยเท่าวิวมุมสูง
ตอนขับรถบนถนนใหญ่ เมื่อ มาถึงมีทางเข้าทางซ้ายให้ขับรถลงมาเลย ไม่ต้องสนใจคนแต่งตัวเหมือนเจ้าหน้าที่คอยโบกรถให้จอดในที่จอดรถข้างถนน ข้างบน เสียค่าจอด 2 Gel ไม่แพงมาก แต่ต้องเดินขึ้นลงเนินเป็น 100 กว่าเมตร ทั้งที่มีที่จอดรถข้างล่างหน้าทางเข้าไม่เสียเงิน ไม่ต้องเดินไกล
จากนั้นไปเที่ยว 0katse canyon ห่างกันขับรถไม่ถึงครึ่งชม. เป็นทางเดินลอยฟ้าสูงหลายร้อยเมตรพื้นโปร่ง ทำเป็นทางเกาะภูเขาเป็นระยะทางเกือบ 1 กิโลที่ทำให้เดินชมวิวน้ำและป่าข้างล่าง ไปจนสุดทางที่ทำเป็นแท่นยื่นออกไปลอยกลางอากาศให้ถ่ายรูปชมวิวเป็นประสบการณ์ที่น่าสนใจ
สิ่งที่เรียนรู้คือก่อนจะมาถึงจุดสะพานนี้ เราต้องเดินผ่านจุดจำหน่ายบัตร (ค่าบัตรผ่านทั้งสอง canyon เท่ากันคือ ประมาณ 18 Gel) จากนั้นเดินเข้ามาในป่าไม้โปร่งโล่งๆขึ้นลงเขาที่วิวก็ไม่มีอะไรน่าสนใจ และไกลมากประมาณเกือบชม.เหมาะเฉพาะคนที่ชอบ treking เท่านั้น ถ้ามีเวลาน้อยและไม่เคยเดินมากจะไม่คุ้มถ้ามาหน้าร้อนจะยิ่งเหนื่อยมาก
แต่ความจริงจะมีรถรับจ้างพาเราวิ่งผ่านป่าไปถึงสะพานได้เลย พวกนี้จะคอยติดต่อตั้งแต่ที่จอดรถแล้ว และช่วงเดินเข้ามาผ่านจุดขายบัตรเริ่มเข้าป่าโปร่ง ยังมีคนเดิมตามมาเสนอราคาอีก แต่ไม่สนใจเพราะดูแล้วไม่ใช่งานของอุทยาน เหมือนพวกเสนอทัวร์พิเศษตามทางเข้าแหล่งท่องเที่ยวทั่วไปและไม่ได้คิดว่าจะเดินไกลขนาดนี้ ถ้าใครคิดจะไปน่าจะตกลงยอมนั่งรถกับเขาดีกว่าเชื่อว่าไม่น่าแพงนักและคุ้มเพราะ ได้ไปเดินในจุดสวยๆบนสะพานแขวน แค่เกือบ 1 กมเท่านั้น .ไม่ต้องเสียเวลาเหนื่อยเดินไปเองอีกหลายกม.
กลับจากokatse canyon ขับรถเข้าที่พักที่Kutaisi อีกครั้งเพื่อเตรียมเดินทางไปพักที่Tbilisi ในวันสุดท้ายของTrip
April 17: Day 7
ออกจาก Kutaisi ไป Tbilisi ขับรถประมาณ 4 ชม. แวะแค่จุดพักรถบน Highway แถว Gori ทานอาหารกลางวันที่เดียวแล้วขับตรงไปเข้าที่พักย่าน old town Tbilisi ชื่อ Abano view apartment ที่อยากแนะนำเพราะอยู่ใจกลางย่านท่องเที่ยว ติด Sulfur bath เดินไปจุดท่องเที่ยวในเมืองได้เกือบหมด. แม้มีที่จอดรถแต่เข้าออกลำบากเพราะรถจอดกันแน่น ไม่ควรใช้รถ เดินเที่ยวในTbilisi ตลอดบ่ายและครึ่งเช้าของวันรุ่งขี้น (18 Apr) ก่อนเดินทางไปสนามบินเพื่อเดินทางกลับ
ที่เที่ยวในTbilisi ส่วนใหญ่อยู่ใน old town ที่สามารถเดินเที่ยวได้เกือบทั้งหมดเช่น Narikata fortress and mother of Georgia ที่ต้องนั่งกระเช้าขึ้นไป, Bridge of peace, clock Tower, Sulfur bath จะมียกเว้นเช่น Holy trinity Cathedral ที่ต้องนั่งรถไป
Narikata Fortress นั้นน่าสนใจกว่าที่คิดเพราะเป็นป้อมค่ายเก่าแก่บนภูเขา ที่สามารถหาทางปีนป่ายขึ้นไปถึงยอด ชมวิวมุมสูงได้ดี
18 Apr Day 8
คืนรถ -- เดินทางไปสนามบิน --- เดินทางกลับ